Niet vaak heb ik zoveel moeite om mijn woorden op “papier” te krijgen. Maar nu liep ik al weken met het onderwerp en zinnen in mijn hoofd over een onderwerp waarover ik graag van gedachten wissel. “Weerstand” – iets dat vaak in organisaties voorkomt. En vanuit systemisch perspectief is het van grote waarde en belangrijk om bij stil te staan. Het heeft alles te maken met loyaliteit – en was ik dan zo loyaal aan mijn onderwerp dat er zoveel weerstand zat om mijn tekst te schrijven…..

Weerstand

Als het over energiehuishouding gaat dan kunnen we ook niet om het onderwerp weerstand heen. In mijn natuurkunde lessen fascineerde mij het altijd dat de stroom stagneerde als er een weerstand in de stroomkring werd geplaats. Alle aspecten rondom elektriciteit vond ik niet altijd gemakkelijk om te begrijpen. En dat geldt ook voor “weerstand” in organisaties. Want als er dan een verandering in de organisatie doorgevoerd werd, dan kon het zo maar zijn dat de grootste tegenstanders van de verandering diegene waren die juist het hardst hadden gemopperd op de situatie. En dan werd ineens dat oude computerprogramma of die oude werkwijze bijna heilig verklaard. En als voorstander van nieuwe ideeën was ik dan altijd weer totaal verrast.

Loyaliteit

En hoe kunnen deze mensen mee gaan bewegen – dat is en blijft altijd de grote uitdaging. Vanuit het systemisch perspectief, waarbij naar een organisatie als een levend systeem wordt gekeken, heeft dit alles te maken met loyaliteit. Een systeem wil compleet zijn en erkenning krijgen voor dat wat ze betekent of betekend heeft. Weerstand vanuit systemisch perspectief ontstaat als het oude trouwe wordt afgedankt. Groepen medewerkers raken daar dan mee verbonden. Vaak onbewust. Het is een vorm van identificatie met datgene dat verloren is gegaan of verloren dreigt te gaan.

Hoe verder?

“Maar we kunnen niet altijd blijven doen wat we deden”

“We moeten veranderen. De wereld buiten staat immers niet stil”

“Als we nu niet veranderen missen we de boot”

Dit zijn vaak veel gehoorde kreten van teamleiders die hun teams niet mee krijgen. Het is zo’n logische gedachte om het verleden achter je te willen laten – zeker als de nood en de urgentie dringt. Maar misschien heb je dat zelf ook al ervaren – hoe harder je het verleden ontkent, hoe groter de weerstand wordt.

Erkenning

Je kunt het met je team, medewerkers of collega’s eens uitproberen. Als je merkt dat iemand veel weerstand heeft, kun je hem/haar één van de volgende vragen stellen:

• Als ik jouw weerstand opvat dat je ook heel loyaal bent aan iets heel belangrijks. Wie of wat zou dat dan zijn?
• Wat is er volgens jou de afgelopen tijd achteloos verloren gegaan of kwijtgeraakt?
• Wat mag er in of na de transitie niet verloren gaan?
• Wat zijn we vergeten te waarderen?
• Waarvan hebben we met aandacht afscheid te nemen?

En ervaar wat er gebeurt als je serieus luistert naar de antwoorden die iemand geeft. Je zult merken dat door de waarde van het oude te erkennen en de pijn van het afscheid te omarmen, de weerstand bij je collega afneemt. En misschien komen er zelfs nog wel waardevolle elementen naar voren die je mee kunt nemen in je verandering.